Podróż Zimowy wypad nad Zalew Wiślany

Korzystając z pięknej, słonecznej pogody, jaką obdarzyła nas pierwsza niedziela lutego, wybraliśmy się nad Zalew Wiślany. Minąwszy Elbląg, Rubno Wielkie i Kadyny dojechaliśmy do niewielkiego Tolkmicka, miasteczka leżącego już nad samym brzegiem Zalewu. Prowadząca doń droga jest bardzo malownicza, jako że przebiega ona w dużej części przez tereny Parku Krajobrazowego "Wysoczyzna Elbląska", o bardzo urozmaiconej rzeźbie powierzchni. Wysokości względne są spore, a zalesione wzgórza przecięte są wieloma głębokimi jarami. Droga obfituje w liczne zakręty, a niekiedy nawet w serpentyny, co sprawia, że jadąc nią ma się wrażenie jakby położona była w obszarze górskim. W pobliżu znajdują się trzy rezerwaty leśne: Kadyński Las, Buki Wysoczyzny Elbląskiej i Pióropusznikowy Jar, a na terenie parku krajobrazowego występują rzadko spotykane zwierzęta: jelenie wschodnie, łosie i wydry.

Historia Tolkmicka wiąże się z podbojem dawnych plemion pruskich przez Zakon Najświętszej Marii Panny - Krzyżaków. Wówczas to, u samego schyłku XIII wieku (lata 1296-1300), osada otrzymała przywilej lokacyjny. Wprawdzie wykopaliska archeologiczne wskazują, że już we wczesnej epoce żelaza (około 650-400 roku p.n.e.) istniał tu gród kultury łużyckiej, ale zachowały się po nim jedynie niewielkie ślady. Później, aż do XIII wieku, tereny te były zamieszkiwane przez pruskie plemię Pogezanów. W latach 1233-1283 zostali oni podbici przez Krzyżaków. Pierwsza pisemna wzmianka podająca nazwę Tolkmicka w brzmieniu "Tolkemit" (taką nazwę miasto nosiło do 1945 roku) pochodzi z roku 1326, zaś przekaz o istnieniu kościoła - z roku 1330. W roku 1351 Heinrich Dusemer, sprawujący urząd Wielkiego Mistrza Zakonu w latach 1345-1351, odnowił przywilej miejski Tolkmicka. W roku 1440 Tolkmicko przystąpiło do antykrzyżackiego Związku Pruskiego, a po wybuchu wojny trzynastoletniej uznało zwierzchnictwo króla polskiego Kazimierza IV Jagiellończyka. Wówczas to mieszczanie opanowali i spalili istniejący tu zamek krzyżacki. W wyniku II pokoju toruńskiego z 1466 roku miasto znalazło się we włączonych do Polski Prusach Królewskich i pozostawało w granicach Rzeczypospolitej do jej pierwszego rozbioru w 1772 roku. W czasie wojny polsko-szwedzkiej w 1626 roku w Tolkmicku zatrzymał się na krótko król szwedzki Gustaw II Adolf. W XVII stuleciu miasto zniszczyły dwa wielkie pożary - w 1634 i 1694 roku, a na początku XVIII wieku połowa jego mieszkańców padła ofiarą epidemii dżumy. Kolejny wielki pożar strawił w roku 1767 m. in. budynek ratusza i kościół, które jednakże odbudowano. W roku 1785 zbudowano w Tolkmicku pierwszą szkołę, a w 1832 roku - pierwszą aptekę. W latach 1862-1883 zbudowano port rybacki i połączenie drogowe z Elblągiem, a w roku 1899 zakończono budowę linii kolejowej, przebiegającej nad Zalewem Wiślanym. W latach 1925-1928 miasto uzyskało kanalizację burzową. Podczas II wojny światowej miejscowość została mocno zniszczona, a pod koniec wojny, w obliczu zbliżającej się Armii Czerwonej uciekła z niej ponad połowa mieszkańców. Tolkmicko zostało zdobyte przez Rosjan pod koniec stycznia 1945 roku. Po wojnie miasteczko zostało stopniowo odbudowane, lecz nigdy nie odzyskało już dawnej świetności. 

W Tolkmicku pospacerowaliśmy uliczkami miasta, obejrzeliśmy kilka ładnych kamieniczek z XIX i XX wieku oraz dwa zabytki sakralne - XV-wieczny kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła oraz polskokatolicki kościół p.w. Matki Bożej Anielskiej, ten ostatni niestety tylko z zewnątrz. 

W odległości około 3 km od Tolkmicka znajdują się też tzw. Wały Tolkmita - pozostałości najlepiej zachowanego w okolicy grodziska staropruskiego. Można dostrzec tam wyraźne kontury obwałowań, fos i umocnień, dochodzących do 7 m wysokości, 350 m długości i 150 m szerokości, wkomponowane w naturalne wąwozy leśne. Tę atrakcję turystyczną zostawiliśmy sobie jednak na bardziej sprzyjającą porę roku.